other information
Een Stratocaster bouwen van losse onderdelen
Dit heb je nodig om een Strat te bouwen:
Tijd
Als je netjes passende onderdelen hebt kan je een Strat in een uurtje of vier helemaal buhne klaar hebben. Als 
het tegenzit - bijv. je moet gaan frezen of vijlen - reken dan op minstens acht uur.
Bouwbeschrijving
Je kan zo aan de slag, maar een beschrijving van iemand die het al eens heeft gedaan bespaart je kostbare fouten. Uiteraard beveel ik mijn eigen boekje aan.
Gereedschap
Je hebt een minimum set gereedschappen nodig, maar niet veel meer dan een normaal huishouden heeft voor kluswerk. Wellicht moet je bijvoorbeeld nog wel een soldeer bout hebben.
Place to work
Een werkplek waar je je bouwsel kan laten liggen zonder dat het door de 'interieur verzorgster' of echtgenote wordt gesopt of stofgezogen.
Onderdelen volgens het tabelletje hieronder. Je kan onderdelen van allerlei merken en bronnen combineren. Meestal past het redelijk als het Strat zegt of Squier of zo. Slagplaten en zo passen vrijwel nooit, dus dan moet je voorzichtig wat boren. Ik laat hieronder vaak de engelse termen staan, want die zal je het meest tegenkomen.
|
Component |
Screws |
Neck |
- |
|
Body |
- |
|
Pickguard & pickups |
11 screws |
|
Tuners |
6 or 12 screws |
|
Tremolo set |
6 + 2 see text |
|
Neckplate |
4 screws |
|
Jackplate and jack |
2 screws |
|
Strapholders |
2 screws |
|
Backplate |
6 screws |
|
Strings |
- |
|
Shielding |
1 screw |
|
Stringguides |
1 or 2 screws |
1. Weetjes over de onderdelen
1.1 Halszaken
Hier een aantal kenmerken van Strat halzen
Serienummer en logo en de vorm van de kop.
Bij oudere Strats (zestiger jaren en ouder) staat(het serie nummer op de neckplate. Dan worden het pas echt duze halzen - goed opletten dus bij koop.
Toets ahorn (maple ) of palissander (rosewood).
Een maple toets betekent hier echt een aparte toets van ahorn in tegenstelling tou een massief ahozn hals.
Houtsoort
meestal ahorn. Er zijn ook wel mahonie en andere exotische halzen, maar die zijn niet algemeen.
Skunk stripe aan de achterkant?
Dit is een strip van bruin walnoothout waardoor de trussrod werd ingelegd.
21 of 22 frets.
Boven foto van 22 frets hals, de 22e fret past dankzij het overstekje. Past keurig op standaard Stratbody
Neck shape of profiel van de doorsnede
- voor gevorderden. Verschillende vormen komen voor: C, V, boot en alles ertussen.
Neck radius
de kromming van de toets. Belangrijk voor een precieze set up. Zie de page over PBass waar ik een gereedschapje beschrijf waar je de radius makkelijk mee kan meten.
1.2 Body
In feite is dit een plank hout, daarom spreken we meestal van 'solid-body' voor dit type gitaar.
Bodies zijn NIET altijd duidelijk gemerkt door Fender. Je moet dus je verkoper vertrouwen of de prijs bijstellen.
Een paar weetjes:
Ouderdom,
vaak is de datering wel gestempeld ergens in de hals uitfrezing of zo, maar dat is niet altijd zeker.
lakwerk
Hoe ziet het er uit, mooi versleten? Refinished? Refinish ook indien goed bedoeld zou niet mogen gebeuren, zeker niet op een oudere of zelfs vintage (gebeurt, echt waar!) body
Frezing
is de body gefreesd voor HSS, SSS, Bathtub or achteraf gemodificeerd. Netjes gemodificeerd of met een keuekenmes? De body hierboven is een bathtub.
brug type
en breedte (er zijn twee varianten!) bij de standaard vintage tremelo brug.
houtsoort.
Meestal elzen (alder) maar om dit vast te stellen vereist erg specifieke kennis. Er worden veel andere soorten gebruikt.
Meerdere delen of samengesteld.
Duurdere bodies bestaan uit 1 stuk hout. De meeste andere uit 2 of 3 gelijmde delen hetgeen invloed op de klank kan hebben. Ook de droging van het hout en de kwaliteit van der verlijming hebben invloed op de sound.
Massief hout of multiplex (dik meubelplaat).
Check dit altijd even aan de binnenkant (Als je kan). Multiplex zou ik alleen kopen om mee te experimenteren. Open haard niet doen vanwege de lijm.
De body boven is een bathtub, waar alle pickup configuraties in passen. Wel handig maar ik hou hier niet zo van. Bovendien is deze geboord voor een tweepunts brug (Kahler of Floyd Rose). Wel bruikbaar maar voor je eerste gitaar zou ik een standaard SSS of HSS met 6 punts tremolo bevestiging nemen. FR tremolos zijn bovendien nogal prijzig.
1.3 Slagplaat - Pickguard
Als je een slagplaat koopt kijk dan naar de juiste tremolo uitsparing (vintage, FR enzo), de juiste pickup uitsparingen (SSS, HSS enzo) en het juiste aantal schroefgaatjes. Het meeste zie je 11 en ook wel 8 (vintage of RI).
Als je een slagplaat apart koopt dan is er 1 garantie: niet alle schroefgaten zullen passen. Je zal dus moeten boren en ongebruikte gaten vullen (advies!). Voor vullen kan je heel goed cocktail prikkers of sate stokjes gebruiken.
Ik zou wel goed nadenken voordat ik dat in een echte vintage body ga doen.
Verder zie je bij slagplaten nog verschil in het aantal lagen. Een enkele laag en drie lagen zoals bijv. wit-zwart-wit.
1.4 Pickups - elementen
Je hoort de 'deskundos' vaak over alnico en keramische magneten praten. Wat houdt dat nou in. Alnico staat voor aluminium, nickel, cobalt legering en keramisch, tja dat is een soort keramisch materiaal zeg maar porselein met ijzer erin. De duurdere - en wellicht ook betere - elementen hebben alnico magneten.
Alnico moet beter klinken. Aangezien ik mijn gehoor in de zestiger jaren goed heb verpest als bassist voor een in die tijd keiharde backline vind ik het altijd moeilijk om verschillen te horen.
Terzijde: draag dus oordoppen op de buhne !! Echt waar. Ik las laatst dat ook Eric Clapton last had van oorfluiten (tiniitus). Ik kan je verzekeren dat dat niet leuk is. En oordoppen voorkomen dat.
Ok dat moest ik ff kwijt.
Nu de spoelen. De originele Fender Strat sound heeft te maken met enkelspoels pickups. Een keer een paar duizend windingen om de set magneten heen. Zo'n enkelspoels spoel kan als antenne optreden en 'noise' oppikken - erg vervelend bij grotere versterkers.
Dubbelspoels elementen oftewel humbuckers hebben een ander geluid en gaan bovendien noise tegen door de spoelen op een bepaalde manier te schakelen.
Een andere variant heeft wel dubbele spoelen tegen ' hum' , maar die spoelen dragen geen signaal bij. Alleen ' humcancelling'.
In het boekje beschrijf ik alleen de SSS configuratie.
.Hier volgen een paar belangrijke merken voor goede - en dure - single coils als alternatief voor de originele Fender elementen:
Van Zandt - Vintage Plus
Seymour Duncan - California 50's
Fralin - Vintage Hot
DiMarzio - Virtual Vintage
Nordstrand NVS - standard
Rio Grande - MidBottom
Kinman - Traditional
Suhr - V60
Als jewilt experimenten en je hebt ook de centen kan je een mix hieruit kiezen.
Bedrading, het aansluiten van de elementen
Dit wordt ook wel de electronica genoemde. In feite is dit alleen een zogenaamd passief circuit. Alleen potmeters en een condensatortje.
Buiten het bestek van dit boek valt het toevoegen van voorversterkertjes enzo
1.4.1. Standaard bedrading
Origineel had de Strat een 3-standenschakelaar. Al gauw vonden gitaristen dat je twee mxtra`combinaties jad door de schakelaar er tussen in!te zetten. Fender kwam daarop zelf met de nu standaard 5-standen schakelaar.
Let op: Als je in de verleiding komt om de DC weerstand van je element spoelen eens te meten, zorg dat je multimeter dat doet met een heel lage spanning. Als je spanning te hoog is gaat de spoel ils kacheltje werken met alle gevolgen van dien.
1.4.2 De 5-standenschakelaar
De meesten weten intussen wel dat dit eigenlijk een 3-standen schakglaar is met twee extra tussenstanden. Er zijn ook nog andere schakelaars zoals de megaswitch, de superswitch en de S1 switch, ik kom daar in mijn boekje over gitaar elektronica mods op terug.
Dit kan werken doordat het glijcontact breed genoeg is om twee contacten te raken als de runner precies er tussen in staat. Dit was al uitgevonden door de eerste Strat spelers toen de switch nog echt driestanden had, maar blijkbaar als je hem precies ertussen in zettm kreeg je twee extra mogelijkheden, namelijk neck plus midden element en brug plus midden element.
Hier volgen een paar tekeningen die het inwendige van de switch demonstreren waardoor een en ander duidelijk wordt, maar ook kan het helpen om een gloednieuwe switch van onbekend merk te bedraden. Met de multimeter en deze tekeningen bepaal je welk contact wat doet. Ik laat hier drie van de 5 standen zien, op
http://www.youtube.com/lambertusjan
staan ze alle 5 als een filmpje achter elkaar.
1.5 Tuners - stemmechanieken
Er worden verschillende namen gebruikt in het engels: tuners, machine heads, machines enz. wij noemen ze meestal stemmechanieken. Er zijn een paar varianten. Met penlagers die los in de kop moeten passen, penlagers die met een schroefdraad aan het mechaniek passen. Opletten , de penlagers komen voorzover mij bekend in twee maten, meet dus het gat in de headstock voordat je koopt. Gat op maat vijlen kan ook, maar is niet mijn favoriete bezighed.
Bovendien zijn er nog de vintage met een gleuf in de as en de nieuwere met een gat er doorheen. Hierboven een voorbeeld van een echt 1963 (Musicmaster) vintage type met gleuf (=slotted).
Op de P-bass page leg ik uit hoe je de snaren moet opzetten bij de twee soorten. De PBas is groter, maar het principe is hetzelfde..
1.6 Tremolo en brug
Een standaard 'vintage' tremolo bestaat uit:
de brug met zadels, blok en plaat voor 6 schroeven met uiteraard de 6 schroeven
de jankarm (whammy bar) of pookje
de veerklauw met 2 schroeven
veren 5 stuks
Vaak gebruiken we van die veren er maar 3.
Belangrijk is dat er twee maten zijn standaard en een die 5mm smaller is - check de maten op je body.
1.7 Neck-plate
Standaard neckplates voor Strats, Teles en PBasses zijn hetzelfde, met 4 schroeven.
Let op, in de seventies heeft Fender 3-punts halzen en dus neckplates geproduceerd. Die zijn nooitzo populair geworden. Als je zo'n driepunts hals echt goedkoop kan krijgen is het de moeite, maar je body moet wel passen - of je moet weer boren !!
1.8 De rest
strapholders
stringguides of wel snaargeleiders
jackpla|e en aansluiting voor de jack.
2. Bouwen maar
2.1 Hals monteren
Dit hoeft niet de eerste stap te zijn, als je wilt kan je eerst de body gaan afbouwen. Mijn eigen voorkeur is om de hals er op te zetten dan heb je ook snell de grootste problemen te 
pakken.
Als de hals netjes in de neckpocket past doen we de volgende stappen:
Plaats de neckplate aan de achterkant van de body en schroef de schroeven er doorheen zodat de puntjes er net aan de 'face'kant uitkomen. De schroeven niet er doorheen duwen en ook niet helemaal schroeven.
Plaats de hals voorzichtig met de schroef gaten pal tegenover de schroeven. Als dit niet past dan heb je wat extra werk te doen.
Begin de schroeven aan te draaien. Doe dit diagonaalsgewijs en met de klok mee. Hiermee verdeel je de krachten op het hout zo gunstig mogelijk.
Ga door tot alle schroeven goed en even vast zitten (niet overdrijven) en de hals mooi aansluit.
2.2 Tremolo monteren en voor afstellen
Dit is een heel verhaal, maar ik zal proberen het hier kort weer te geven.
1. Monteer de veer klauw met de twee schroeven als in de foto. Begin met een afstand tussen klauw en hout van ongeveer 2.5 centimeter. Hiermee ga je later de spanning op de veren instellen zodanig dat de spanning van de veren en de kracht van de snaren in balans zijn met de brug in de juiste positie.
2. Draai de gitaar om en schroef de brug op z'n plaats. Eerst de twee buitenste schroeven vast draaien en dan een slag terug. De brug moet kunnen kantelen om de schroeven heen. Je kan met de 4 middelste schroeven hetzelfde doen, maar ik laat ze altijd vrij los zodat alleen de twee buitenste functioneel zijn.
2.3 Afscherming
Voordat je de slagplaat gaat vastzetten is het een goed idee om afscherming aan te brengen.
Gebruik zelfklevend alu tape of koper (duurder) om de binnenkant van de diverse frezingen te bedekken.
Breng ergens een extra schroef met een soldeer oog aan, als extra massa verbinding met de elementen. Let op, in de meeste gevallen moet je hier ook een extra - zwarte - draad voor aan een van de potmeters solderen.
2.4 Pickguard en elementen monteren
Fotos laten twee manieren zien de gebruikt worden om de pickup hoogte flexibelaf te stellen. Een 
rubber of kunststof buisje of een veer. De veer heeft een mogelijk nadeel aangezien het metalen materiaal bijgeluiden kan veroorzaken.
De twee boutjes gaan door de slagplaat en passen in de grond plaat. Hiermee kan straks bij setup de afstand tot de snaren worden ingesteld.
2.5 Monteren van de Loaded pickguard op de body.
Controleer of the gaten in de slagplaat kloppen met die in de body. Ik zou geen 8 gats slagplaat op een 11 gats body (v.v.) zetten, maar in de praktijk is er altijd minsten ??n gaatje dat niet klopt.
Ik doe dat passen en meten meestal met sate stokjes. Je zet de plaat in positie die goed klopt met de hals en de brug en dan steek je stokjes in de passende gaten. De overgebleven gaten moeten dus geboord worden.
Ongebruikte gaten die overblijven, het liefst opvullen. Ik gebruik daar de punten van die zelfde sate stokjes voor - makkelijk.
Stuur de draadjes naar de ruimte van de jack connector en soldeer de draad die naar de shielding in de element ruimte gaat.
Plaats de slagplaat voorlopig met 4 of 5 schroeven. Als alles klaar is volgen de andere, maar ik doe zo min mogelijk in geval de zaak weer uit elkaar moet. Schroefjes kunnen afbreken, uitlubberen, doldraaien etc.
2.6 Bedraden en monteren jackplate.
Er komen twee draden van de elementen, een zwarte en een witte.
De zwarte gaat aan de buitenkant van de connector, witte naar de kern.
Je kan ook een afgeschermd kabeltje (ook wel coax genoemd) hebben, dan is de buitenkant (de kous) massa oftewel hetzelfde als de zwarte hierboven, de kern is de signaal drager.
3. Set up
3.1 Intonatie voorlopig afstellen
Besnaar de gitaar - dat rijmt.
Meet E6 (hoog) van de topkam tot aan het midden van fret 12. Pas dan het zadel aan zodat de afstant van het contactpunt met de snaar dezelfde afstand is. In feite is dan het midden van fret 12 exact het midden van de snaar (mensuur).
De fomele mensuur is 648mm, afstand tussen topkam en zadel. Een goed begin is ook om dat gerwoon met een meetlint in the stellen voor de E1.
Vor de B5 snaar verstel je nu het zadel naar achter (dus snaar wordt langer) met een afstand(je) gelijk aan de diameter van de snaar. Herhqal div met de andere snaren.
!De intonatie is nu ongeveer goed maar kcn nog beter - zie vervolg.
3.2 Tremolo
Ik gebruik (niet altijd) een methode voor het afstellen zoals die beschreven is door Dan Erlewine.
Je moet een houten wigje maken 6 cm breed, 5 cm hoog en taps toelopend van ongeveer 1.8cm tot 0.6 cm.
Het is handig om blokjes met wat licht verschillende maten te hebben om dat bodies nog wel eens afwijken.
Zodra er een snaar op zit kan je de tremolo in je voorkeurs positie fixeren - nog geen veren opzetten.
Je kan de tremolo met de baseplate tegen de body zetten - jank kan alleen omlaag - of met wat ruimte, dan kan je twee kanten op janken.
De veer klauw staat al op 2,5 centimeter.
Besnaren maar niet op stemming zetten.
Nu drie veren opzetten (5 als je hele dikke snaren gebruikt).
Stemmen
Nu de veerklauw aandraaien, gelijkmatig.
Het blokje komt los als de snaren en de veren in balans zijn, met de trem in je gekozen stand.
De veerklauw bijstellen als je naar zwaardere snaren overstapt!
3.3 Neck relief
Zet een capo vlak voor fret 1. Druk iedere snaar in op fret 17 en meet de afstand tussen de top van fret 8 en de onderkant van der snaar. Die afstand moet ongeveer 0,25 mm zijn, iets minder mag, meer liever niet. Als de afstand nul is moet je oppassen, de hals kan dan bol zijn in plaats van hol. Zie hieronder voor bijstellen met de trekstang.
Als de hals the hol is, dwz de afstand is te groot dan moet de trekstang bijstellen. Stem de snaren omlaag zodat de spanning er af is. Dan draai je met het juiste sleuteltje de trekstang een kwartslag naar rechts (met de klok), dat trekt de hals rechter. Laat de hals met rust (een paar uur tot een dag) en check nog een keer met gestemde snaren.
Als de hals te bol is dan doe je het omgekeerde, dwz draai naar links. De snaren trekken dan de hals wat holler. Sommige gitaren hebben een trekstang die naar twee kanten werkt, bij de meeste trekt de hals alleen de zaak wat rechter.
3.4 Aktie
Aktie wordt eigenlijk bepaald door je eigen voorkeur.
Je meet de aktie met de capo op fret 1 and de afstgand tussen snaar onderkant en fret 17. Een goed uitgangsp;unt is 1.5 mm voor E6 en iets minder voor E1. Dikkere snaren hebben meer ruimte nodig.
Ga hier van uit en stel verder naar behoeven af met de kleine inbus boutjes die de zadels omhoog of omlaag stellen.
3.5 PU_afstand tot de snaren
Met de boutjes aan beide kant van de pickupt stel je de hoogte af to ongeveer 2.3 mm terwijl je de snaar indrukt op de laatste fret. De hogere snaren kan je rond 2.1 mm afstellen.
Experimenteer met de sound hier. Kleine afstand kan de snaar dempen (sustain) te ver weg heb je geen of zwak signaal.
3.6 Nut: aktie boven fret 1
Druk iedere snaar in op; de derde fret. Tussen fret 1 en de snaar moet je net licht kunnen zien. Als de snaar fret 1 raakt kan het zijn dat de inkepingen in de nut te diep zijn.
In dat geval kan je de nut shimmen met een dun plaatje plastic of je hebt een nieuwe nut nodig.
Als de afstand veel meer is dan is spelen in de eerste en open posities waarschijnlijk pijnlijk (rijmt) aan de vingertjes. In dat geval heel voorzichtig de inkepingen in de nut verdiepen (zaagje voor kale snaren, vijltje voor gewonden snaren). Niet te veel - er is geen undo.
3.7 Fijn afstemming van de intonatie
Als uitgangspunt moet voor E1 de mensuur lengte 648mm zijn, dat is de afstand tussen contactpunten met de topkam en de zadels, fret 12 is precies in het midden. De mensuur voor de dikkere snaren is iets langer.
Vergelijk de flageolet boven fret 12 met de ingedrukte toon op fret 12. op dezelfde snaar.
Die tonen moeten gelijk zijn, geen zwevingen te horen. Precies afstemmen door de zadels in de lengte richting van de hals te verstellen. Als de ingedrukte toon te hoog is moet de snaar iets langer worden.
Oefen dit goed, vooral het horen van de zwevingen. Moet iedere keer gebeuren als je iets verandert aan hals of snaren. Een goede electronische tuner is hiet een nuttige investering.
3.8 Monteer de whammy bar, pook of jankarm
Dit is een eenvoudige handeling, maar effectief.
Sloop het veertje uit een BIC balpen of zo en plaats dat in het gat onder de tremolo pook.
De pook aandraaien tot je weerstand voelt, daarna blijftie netjes in de gewenste stand staan.
Als het gat in het blok doorloopt, geen paniek. Zoek een iets te grote bout en draai die aan de onderkant in het blok. Het veertje komt daar nu tegen aan in plaats van er doorheen te zeilen.
3.9 Klaar
Spelen maar.
Blijf je afstelling in de gaten houden en aan je speelstijl aanpassen.
Als je geen gekke dingen met de trussrod doet kan er niets kapot - nooit iets forceren daar kan hout niet tegen.
<Terug naar het begin van de pagina >
This place is a holder for additional instructions