Bouw een Precision Bas van losse onderdelen
1. De zoektocht naar PBass onderdelen
Toen ik mijn eerste Strat boekje een paar keer had verkocht vroegen een paar klanten of er nog een vervolg voor Telecaster of zo zou komen. Bouwen en erover schrijven is dikke pret. Daarom besloot ik om te beginnen aan zowel Telecaster as Precision Bass. Omdat ik de boekjes schrijf op basis van een aantal echte bouwsels leek het me leuk om ook de voortgang hiervan op mijn website te delen met geinteresseerde lezertjes. Hier bouwen we een PBass.
Eerst moet je onderdelen zoeken, liefst bij elkaar passend. Na een hoop gezoek op onder andere Ebay - en onderdelen kopen die ik achteraf toch weer niet kon gebruiken - heb ik nu de set die ik voor dit boekje ga gebruiken. Als je de kosten in de hand wil houden moet je minstens rekening houden met drie maanden om alles rustig te kunnen kopen. Haast kost geld. En tel schroefgaten. Bruggen, pickguards en zo voorts komen in veel verschillende configuraties voor, als je niet oplet dus net de verkeerde voor je dure body!! Dat overkomt mij nog regelmatig.
De boodschappenlijst:
Een Squier body, metallic black. Niet een vintage model maar mix P+J Bass, dus met twee elementen in plaats van alleen de PBass set ook nog een Jazz Bass PU. Bartolini set elementen kompleet P+JBass pickups. Dit was niet het goedkoopst maar wel makkelijk aangezien JBass elementen vaak per twee gaan en ik er maar een van nodig had.
Een zwarte pickguard (slagplaat) en een zwarte vintage brug.
Puur voor de gein een tinnen schedel ornament voor op de pickguard om het geheel een beetje Gothic look te geven. Gekocht van een vreemde vogel in de USA via Ebay, inmiddels gevolgd door 3 schedel knoppen om het te kompleteren. E
en zeer fraaie Fender RI '62 hals, die wat - wat heet wat - boven mijn budget uitkwam. Deze is wel speciaal behandeld in de US voor snelheid en kwam bovendien met Schaller tuners, dus dat scheelt weer. Deze hals is een officiele Fender replacement en heeft daarom helaas geen serienummer. Ik vermoed overigens dat dit wel een van de laatste is omdat FMIC niet zo geinteresseerd is om losse onderdelen te verkopen.
Zie tabel hieronder voor alles, inclusief de nodige schroefjes.
|
Component |
Screws |
Neck |
- |
|
Body |
- |
|
Pickguard |
8 -11 screws |
|
Tuners |
4 or 8 screws |
|
Pickups |
4 or 8, see txt |
|
Neckplate |
4 screws |
|
Jackplate and jack |
2 screws zero for standard P |
|
Strapholders |
2 screws |
|
Backplate |
n/a |
|
Strings |
- |
|
Shielding |
1 screw |
|
Stringguides |
1 or 2 screws |
2. Elementen, slagplaat en brug monteren
Pickguard ofwel slagplaat
Een van de vervelende maar regelmatig terugkerende verrasingen is iets dat niet precies past. Geen verrassing dus eigenlijk. Je kan duidelijk zien dat de zwarte slagplaat teveel oversteekt - en dat is nou juist die ik wou gebruiken. Slagplaten die je apart koopt passen overigens bijna nooit helemaal.
Vijlen dus. Een Dremel tool is echter veel makkelijker voor dit soort klus. Heel voorzichtig laagjes weg slijpen, niet hard drukken dan smelt het ABS. Ik zou eerst even oefenen op een slagplaat die je kan missen.
Bij een apart gekochte slagplaat zie je dat de schroefgaten vrijwel nooit passen. Ik gebruik sate stokjes om de zaak op z'n plaats te houden en de beste passing te vinden. Trouwens, van sate stokjes kan je ook mooie plugjes maken om oude schroefgaten op te vullen.
De zwarte slagplaat heeft maar 1 schroefgat dat een beetje past met de body. Aanbevolen is om de ongebruikte gaten in de body op te vullen met een plugje - juist, die van de sate stokjes. Klein beetje houtlijm en aftoppen met wat secondelijm of drupje lak.
Nadat je de bedrading hebt gesoldeerd (zie 3.) kan je de slagplaat op z'n plek zetten, the nodige gaatjes boren - niet te diep - en vastschroeven.
Pickups oftewel elementen
Iedere pickup wordt vastgezet met 2 of 4 schroeven. Een stukje foam (schuimrubber oid) onder de pickup als verende ophanging waardoor je de hoogte van de PU kan instellen.
Shielding ofwel afscherming
Scherm de pickup en electronica ruimte af met alu folie al of niet in combinatie met ijzeroxide of grafiet verf (dat laatste vindt je bij de electronica onderdelen handel). Zorg voor een verbinding van de afscherming met je electronica, bijv. een extra draadje naar een van de pots met een schroefje in je folie.
Doe dit uiteraard voordat je de slagplaat gaat vast zetten.
Bridge
Zorg dat je de goede bridge hebt (schroefgaten) en check de massa verbinding die onder de brug contact moet maken.!!
.
3. Pickup elektronica en wat soldeerwerk
De standaard PBass bedrading is eenvoudig. Een element (samengesteld) een volume pot en een toon pot. Het onderste plaatje geeft het schema.
De body waar ik op stuitte is een P&J configuratie. Was ik eigenlijk niet van plan - maar dat gebeurt als je Frankensteins bouwt.
Nu wordt het wat lastig. Om volume per element onafhankelijk te kunnen regelen zijn de verbindingen van de elementen naar de pots andersom geschakeld dan bij een enkel element vintage setup.
Je kan dit zien op de handmatige schets bovenste plaatje (wordt later vervangen door een betere tekening).
Potmeter
Een pot is een gewone weerstand van 250 of 500 kOhm met een beweegbaar contact in het midden. De weerstand tussen het beweegbare contact en de twee uiteinden varieert met de stand van de 'sweeper' en kan dan worden ingested tussen 0 kOhm en het maximum.
Een pot - potentio meter - wordt gebruikt om een signaal te verzwakken, of wel het volume in te stellen.
Hieronder volgt een beschrijving van het vervangen van een set elementen waarbij de rest van de bedrading nog aanwezig is. Dit was het geval bij mijn project. In het boekje komt een beschrijving van de bouw van een volledige kabelboom voor een aantal configuraties
De volgende stappen
1. Als dat nog niet gedaan is zou ik nu afscherming aanbrengen - je kan er nou nog bij..Gebruik zelfklevend alu tape (de brede) en/of ijzeroxide/grafiet verf.
2. Voer de draden van de element holten naar die met de electronica. Er moeten verbindings kianalen zijn. Zo niet dan moet je die ff boren.
Voor ieder element heb je of een afschermd kabeltje of een zwart/with paar die met de potmeter sectie moeten worden verbonden. Er kunnen twee situaties zijn, als volgt:
2.1. In geval van een vintage setup met 1 element soldeer je de witte (signaal) draad aan een van de buitenste contacten van de volume pot. De andere buitenste zit al of moet aan massa. De zwarte draad soldeer je aan de behuizing van de pot - dat wordt allemaal massa.
2.2. Bij een dubbel element configuratie moet het signaal draadje naar het middelste contact van de bijbehorende volume pot. De zwarte draad gaat weer naar de behuizing van die pot. .
In geval van een afschermde kabel is de kern het signaal en de mantel altijd massa.
3. Soldeer de 3 signaal draden van de pots - tone en t wee volume pots - aan het output jack.
Let op het verschil tussen vintage en dual element setup. De output komt dus of van de sweeper (middelste contact) of van het contact dat niet aan massa ligt.
4. Soldeer een verbinding tussen mantel van de jack en een van de pot behuizingen - dit verzorgt je massa naar de versterker.
5. Als je afscherming hebt aangebracht maak dan een verbinding tussen met een van de pot behuizingen. Een pickguard schroefje met een oog voor het draad werkt handig.
6. Schroef de jack terug en monteer de pots op de slagplaat..
7. Met alle verbindingen op hun plek pak een amp en kijk of er vreemde geluiden komen.
Nu kunnen we de PG op z'n plek gaan zetten
4. Hals monteren en setup oftewel afstellen
Als alles goed past is het monteren van de hals doodsimpel.
4.1 Monteer hals - voorbereiding
Neem een neckplate en de 4 erbij horende schroeven. Strat, Tele and PBas 4punts neckplates zijn hetzelfde dus je kan het zo duur of goedkoop maken als je zelf witl.
Draai de schroeven in de body totdat ze er net een paar millimeter aan de voorkant (face) uitsteken. Sommige bodies zijn al zo vaak gewisseld dat je de schroef er zo doorheen kan duwen, probeer dat te voorkomen.
De hals-body verbinding is een stuk beter als de schroeven niet los zitten, maar dramatisch is het niet.
4.2 Neckpocket aanpassen
Het kan nodig zijn om de neckpocket aan te passen. als de hals niet goed wil passen.
In mijn geval bleek de neckpocket iets te kort. Er moest iets minder dan een millimeter af. Als je een bovenfrees hebt is dat mooi, maar een Dremel met een flexibele kop en een klein freesje werken ook.
Hou de frees vertikaal en haal kleine laagjes weg met lange, gelijkmatige bewegingen en heel weinig kracht. Niet stil houden, dan heb je meteen een deuk. Oefen eerst op een blokje hout.
Laat de folie zoveel mogelijk op de slagplaat terwijl je werkt. Een kras zit er zo op.
4.3 Monteer de hals
Hou de hals zo dat de punten van de schroeven netjes in de gaten zitten. Zet ze met een kruiskop diagonaal gewijs en met de klok mee vast. Niet iedere schroef vast zetten, maar om en om een beetje totdat alles vast zit. De krachten moeten gelijkmatig verdeeld blijven tijdens deze bewerking.
4.4 Shim en hals oplijnen
Plaats 1 snaar en check of the hoek van de hals met de body goed is. Als de snaar te hoog of te laag is en je kan niet meer bijstellen met de brugzadels dan moet je shimmen.
Maak de hals weer los en zet een heel dun plaatje materiaal de shim, hout of plastic (speelkaart), eronder. Maak de hals weer vast en check, je hebt niet veel nodig.
Ik heb niet een echt goeie vertaling voor 'shim', het beste Nederlandse woord lijkt 'wig'.
Het tweede probleem wat zich hier kan voordoen en ook inderdaad bij mij het geval was is de oplijning in het horizontale vlak. Zet de twee buitenste snaren op en kijk of ze allebei voldoende en dezelfde afstand van de rand van de toets hebben.
Bij mij zat de hals duidelijk scheef. De E-snaar te dicht bij de rand, de G er te ver vanaf - lekker scheef dus.
Drie mogelijkheden:
a. maak de schroeven een beetje los. Neem de bas in speel positie en probeer de stand van de hals in de goeie richting te zetten.
b. als dat niet werkt probeer in shim langs een van de randen .
c. als dat niet werkt haal de hals los en frees met de met de Dremel wat hout uit de neckpocket. Kleine laagjes!!
De oplossing voor dit project was voor mij gelukkig optie a. Ik had 1 van de vier schroeven niet goed vastgezet, vandaar het scheve.
Laat de snaren erop met lage spanning. Bas in speelpositie, met de body onder je rechter arm. Druk de hals naar zijn plek en zet de schroeven weer om en om goed vast met de schroeven draaier in je linkerhand.
Handig als je drie handen hebt.
Als je te hard moet duwen, niet doen. Er is een ander probleem - pak je frees maar. Doordouwen kan je een barst in de wand van de neckpocket kosten !!
4.5 Voorbereiding voor setup
- zet alle snaren op. Zie 6. voor het opzetten op vintage ofwel slotted tuners
- stel de brugzadels hoogte zo in dat er bij geen enkele fret rammel optreedt. Je moet daarvoor dus elke snaar op elke fret indrukken en aanslaan. De lage E is de dikste snaar, met de grootste amplitude dus als die nergens rammelt is die hoogte voor alle snare redelijk. De andere snaren kunnen straks lager worden afgesteld.
- stel de andere zadels voorlopig op het oog af waarbij je de kormming van de toets - de radius - enigszins volgt. Zie elders over radius.
- intonatie voorlopig afstellen. Zet de zadels in de lengte richting nu zo af dat de afstand tussen de topkam en fret 12 precies in het midden van de snaar is. De totaal afstand is je mensuur. De lage E blijft zo staan. Stel nu de mensuur van de A snaar in dat het zadel in de richting van de kop te bewegen met een afstand die gelijk is aan de dikte van de A snaar. Herhaal dit voor de volgende snaren. Voor 5- en 6- snarige bassen volg een soortgelijke procedure.
Je elementen heb je op het oog zo gesteld dat bij indrukken op de laatste fret de snaar het element niet raakt.
Volgende stappen die we gaan beschrijven is de precieze afstelling en aanpassen aan je eigen voorkeur. Ik heb mijn bas ff in de tuin gezet - jawel die bananenboom staat er echt, een winterharde.
Ik vind hem best cool en de Bartollini elementen hebben een lekker rauw geluid.
4.6 Precieze afstelling - setup
4.6.1. Neck relief.
Zet een capo op positie een, net voor de eerste fret dus. Druk E4 nu in op de laatste positie. Meet met de afstand tussen onderkant snaar en bovenkant fret op de 8ste fret.
Zie tabelletje in het radius verhaal voor de juiste afstand - gebruik dit als een richtlijn!
Als de afstand te groot is dan is de hals te hol. Met de trekstang zet je hem recht door naar rechts te draaien - nooit meer dan een kwartslag tegelijk.
Als je dit te wild doet kan je hals of de trekstang aan barrels gaan - en dat is duur. Het beste is om iedere keer 24 uur te wachten en dan weer te kijken. Hout moet zetten, het blijft een natuurlijk materiaal.
Uiteraard als je hals te recht of bol is geldt de omgekeerde procedure.
Als de toegang van de trekstang aan de body zijde zit heb je mogelijk een probleempje - want alles is al gemonteerd. Schroef de slagplaat los en schuif voorzichtig opzij. Je kan nu wellicht bij de bout met een kruiskop schroevendraaier. In mijn geval - en vele andere - lukt dat ook niet goed. De body zit in de weg.
In mijn boek komt een extra handeling: voordat je de hals vastzet door met de Dremel een klein stukje uit te frezen waardoor je er altijd bij kan. Bij standaard PBass geen probleem omdat de slagplaat dit weer afdekt.
Bij een hals met de toegang aan de kop, heb je geen probleem. Gebruik hier een zeskantige Allen sleutel of een andere passende die bij de hals hoort.
4.6.2 Afstellen actie
Goed stemmen.
Stel de hoogte van de brugzadels (inbus) zo af dat de afs tanden boven fret 17 kloppen met het tabelletje hieronder. Die maten zijn richtlijnen en je kan er dus naar eigen voorkeur van afwijken. Handig is als je de radius weet (zie sectie 5). Als een snaar ergens rammelt, zit je waarschijnlijk te laag.
| Neck Radius |
7.25" |
9.5" to 12" |
15" to 17" |
| Action bass side |
7/64" (2.8 mm) |
6/64" (2.4 mm) |
6/64" (2.4 mm) |
| Action bass side |
6/64" (2.4 mm) |
5/64" (2 mm) |
5/64" (2 mm) |
Onthou dat de lage snaren meer ruimte nodig hebben dan de hoge.
4.6.3. Afstellen afstand snaar - pickup
Druk de snaar in op de laatste fret en stel de pickup af zodat de bas kant 2.8 mm afstand heeft en de hoge snaren ongeveer 2 mm. Te ver geeft een zwak signaal en te ditch bij geeft 'stringpull', dwz de magneet trekt de snaar aan. Dat dempt en geeft slechte sustain.
Ook hier geldt: experimenteren!
4.6.4 Intonatie fijnstemmen.
Stem de bas.
Voor deze stap heb je je muzikale oren nodig.
Vergelijk de flageolet boven de 12e fret met de toon als je dezelfde snaar indrukt op de 12e fret. Deze tonen moeten gelijk zijn..
Stem dit nauwkeurig door de zadels in de lengte richting te stellen. M.a.w. je maakt de snaar iets langer of korter.
4.6.5 The nut case (niet vertaalbaar)
Je meet the actie van de topkam of eigenlijk de diepte van de gleuven als volgt.
Zie foto hieronder. Fret iedere snaar exact op de derde fret en meet de ruimte tussen snaar en eerste fret
Onder de G-snaar moet de ruimte ongeveer 0.02mm zijn tussen fret 1 en de snaar. De ruimte voor de lage E en de A zou rond de 0.03 mm moeten zijn.
Je kan ook gewoon visueel checken of je 'licht' onder de snaar ziet boven de 1e fret. Beetje licht is OK, geen licht betekent dat mogelijk de snaar te laag ligt om een of andere reden.
De D-snaar er tussen in. De kam eventueel lager vijlen met ronde vijltjes, het beste speciaal hiervoor verkrijgbare.
Zorg ervoor dat de bovenste helft van de snaar boven de kam uitsteekt.
Doe dit heel voorzichtig. Er is geen ''undo'..
Maak de gleuven niet te diep, je kan dan een nieuwe kam gaan bestellen..
Done. Thats it. Ready. Klaar.
In mijn boek komt meer materiaal. Nog een paar weken (nouja, uhh....) werk om dat af te krijgen. Check de homepage zo nu en dan.
Have Fun!
5. Over Radius (neckradius)
Het woord 'radius' komen we regelmatig tegen bij gitaarbouw.
Hiermee geven we de kromming van de toets aan uitgedrukt in inches als een cirkel met een bepaalde straal = radius. Beetje wiskunde, de diameter van een cirkel is twee keer de straal.
Klassieke gitaren hebben een platte toets, electrische gitaren een ronde. Geschikt voor totaal verschillende speeltechnieken.
Voor blues met veel 'bending' voldoet een andere toets dan voor metal of jazz. Je eigen voorkeur is het belangrijkst.
hier is een handig gereedschapje waarmee je de radius van je hals kan meten. Je kan hem downloaden van www.pickguardian.com als pdf file.
Bij het copieren moet de zwarte balk 1 inch zijn, daarna lamineren en voorzichtig uitsnijden.
Een aantal afstellingen wijzigt iets, afhankelijk van de radius. Maar alleen als je erg precies bent. Het staat gewoon goed als je weet wat de radius van je hals is. .
De studie gaat nog verder als je het leuk vind. Er zijn nog konische en samengestelde halzen qua radius. Google het maar eens.
Hier een tabel met bijv. de relatie tussen radius en 'neck relief' , zie meer onder setup.
Neck Radius Relief
7.25" .014" (0.35 mm)
9.5" to 12" .012" (0.3 mm)
15" to 17" .010" (0.25 mm)
6. Snaren opzetten op vintage tuners
Je wist natuurlijk het verschil wel? Toch maar even voor de nieuwelingen dan.
Vintage tuners hebben een gleuf ipv een horizontaal gat.
Hier steek je de snaar recht van boven in, meer detail in het boek, maar hier een paar fotos.
1. recht van boven in de as
2. horizontaal. buigen
3. om de as trekken
en dan netjes opwinden.
You are visitor:
Place holder for further items